پشت دیوار بی‌تفاوتی – ایمنا

به گزارش خبرنگار ایمنا، رسانه‌ها، به‌عنوان یکی از عوامل مؤثرترین ابزارها در زندگی افراد نقش مهمی ایفا می‌کنند. رسانه‌ها به‌تدریج در حال افزایش نفوذ خود بر سبک زندگی افراد، آگاهی از واقعیت‌های اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و شکل دادن به ارزش‌های شخصی هستند. با توجه به انواع مختلف رسانه‌ها، سواد رسانه‌ای به کمک مخاطبان رسانه‌ها می‌آید. نه به لحاظ مصونیت‌بخشی و حمایت‌گری از مخاطبان بلکه به لحاظ امکانات و توانمندی مخاطبان در مواجهه با پیام‌های رسانه‌ای، دستیابی به قدرت گزینشگری، انتخاب‌های سالم و ارتقای مهارت‌های فردی به‌منظور تفسیر و تحلیل پیام‌های رسانه‌ای است.

شخصی که سواد رسانه‌ای دارد ماهیت نقش‌ها و عملکردهای رسانه‌ها و افراد بیشتری در جامعه را می‌کند. رسانه‌های باسواد می‌توانند بررسی کنند که چه کسانی از رسانه‌ها و چه کسانی می‌توانند اطلاعاتی را ارائه کنند و چه کسانی را می‌سازند و چه معنایی را ارائه می‌کنند و کدام رسانه‌ها و اطلاعاتی را که می‌خواهند، نظرگاه‌های خاصی را ترویج کنند. به همین منظور، برای آموزش شهروندی برای یک جامعه ملی، آماده‌سازی برای زندگی در جامعه جهانی به‌صورت یک ضرورت تربیتی درآمد است. آموزش سواد رسانه‌ای به مردم در عصر جهانی، مفهومی کلی است که به مطالعات رسانه‌های، فرهنگی، اجتماعی، تاریخی، سیاسی و فناورانه وابسته است و می‌توان آن را به آموزش شیوه‌های بهتر زندگی در عصر اطلاعات و ارتباطات به‌طور خاص در یک جامعه و به‌طور خاص در یک جامعه و به‌طور خاص انجام داد. عام در جامعه جهانی اطلاق کرد.

سواد رسانه‌های به‌عنوان ابزاری برای حمایت از مردم در برابر آثار منفی رسانه‌های جمعی است. که برای دسترسی، تحلیل، ارزیابی و پیام‌ها به اشکال مختلف از چاپ گرفته شده تا اینترنت، ارائه می‌کند. سواد رسانه‌ای آموزشی در قرن بیست و یکم می‌شود. چراکه درکی را از نقش رسانه در اجتماع شکل می‌دهد و مهارت‌های مورد نیاز تحقیق و بیان عقاید شخصی را در عصر جهانی می‌داند.

فضای مجازی بدون قانون و متولی

ویدا نصرتی، استادیار گروه علوم ارتباطات دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، می‌کند: فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی پدیده‌های عاریتی و فرهنگی به داخل کشور وارد می‌شود که از فرهنگ و فلسفه وجودی آن هیچ چیز متوجه نمی‌شود و نباید به عنوان مسئول و مردم در برخورد با این فرهنگ عاریتی متفاوت باشد. هم مسئولین و هم توده مردم نسبت به ماهیت و فلسفه وجودی فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی بی‌اطلاع هستند.

وی ادامه می‌دهد: متأسفانه فضای مجازی در کشور متولی نیست، زیرا قانون مشخصی درباره آن در کشور وجود ندارد، این انتقاد وجود دارد که شورای عالی فضای مجازی در کشور مدت‌هاست تشکیل شده است، هر سال بیش از دهها جلسه شورای فرهنگ عمومی با حضور و حضور حضور دارند. متولیان استان تشکیل‌می‌شود اما اتفاقی که باید در حوزه فرهنگ عمومی استان بیفتد، نمی‌افتد.

استادیار گروه علوم ارتباطات دانشگاه آزاد اسلامی آشکار می‌کند: ارکان دولت هم در موضوع سواد رسانه‌های ورود جدی‌نشده در مواردی که موضوع رسانه‌ها و سواد رسانه‌های بسیاری از کشورهای دهه ۱۹۳۰ دیگر بوده است، حتی در آسیایی کشور ما عقب‌تر از کشور است. کشوری مانند اردن، لبنان سردمدار بحث سواد رسانه‌ای در آسیایی است.

وی با اشاره به اینکه در کشور ما موضوع سواد رسانه‌ای در سال 1397 مورد توجه قرار گرفته و کمی جدی گرفته شده است. ارزیابی سطوح سواد رسانه‌ای در این تحلیل، شاخص‌های قابل دفاعی برای تعیین سطح سواد رسانه‌ای نبود.

سازوکار نظارت بر فضای مجازی ایجاد نشده است

نصرتی نشان می‌کند: یکی از دولت‌های دولتی در بحث نظارت و کنترل فضای مجازی، «کد شامد» (شناسه الکترونیکی ثبت ملی دیجیتال دیجیتال) است و سوال ثابتی است که می‌شود چگونه بر روی کانال‌ها و وب‌سایت‌ها نظارت کرد که این سوال از اصل اشتباه است زیرا. آیا این فضای قابل کنترل است؟ نمی‌خواهم به عنوان انتظار نظارت بر کانال‌ها و شبکه‌های اجتماعی اشتباه است، بلکه باید بر اساس سازوکارهای موجود در کشور این انتظار شدنی باشد، در واقع اگر می‌خواهم نظارت بر کانال‌ها و کاربران شبکه‌های اجتماعی وجود داشته باشد، باید سازوکار آن را فراهم کند که کاملاً تمام سازوکار آن نظارت باشد. نیست بلکه بخش اعظم این سازوکار آن فرهنگی است که باید روی آن کار ویژه انجام شود.

وجود تعارض در بحث فضای مجازی و سواد رسانه‌ای

وی اظهار می‌کند: در موضوع فضای مجازی و سواد رسانه‌ای در کشور دچار تعارض می‌شویم، می‌توانیم در فضای مجازی در کشوری که به فلان شبکه اجتماعی اجازه ورود به شبکه اجتماعی را ممنوع می‌کنیم، اما در عمل از بالاترین شخص کشور تا مردم کوچه‌بازار در این شبکه فعالیت‌های اجتماعی عمل کنیم. می‌کنند که این امر را در افکار عمومی برون داد خوب نیست و حتی نتیجه عکس می‌دهد.

این مدرس دانشگاه ادامه می‌دهد: هر کدام از مسائل اجتماعی و فرهنگی کشور را بررسی می‌کنیم دریابیم که ریشه اصلی آن را بیابیم ازجمله بحث سواد رسانه‌ای است که به‌عنوان یک موضوع مهم مطرح است. بعد از سال‌ها سواد رسانه به‌نظام آموزشی کشور ورود پیدا کرده جای امیدواری دارد اما در مدارس دوپایه درسی آورده شده است نباید اتفاق خاصی در حوزه سواد رسانه‌ای و ارتقای آن در دانش‌آموزان داشته باشد.

وی اظهار کرد: نمی‌توانم این موضوع را کتمان کنم که شبکه‌های اجتماعی به این موضوع کمک می‌کند که به ارتباطات اجتماعی کمک کند، چرا که مردم کشور ما به دنبال آن هستند، شبکه‌های اجتماعی برای آنها مهم و محبوب هستند به همین خاطر شبکه‌های اجتماعی در کشور ما از دیگران هستند. شبکه‌های اجتماعی در دیگر محبوب‌ترین‌ها هستند که این دو ویژگی را می‌کند.

عقب‌ماندن دستگاه‌های فرهنگی کشور در موضوع سواد رسانه‌ای

نصرتی اظهار می‌کند: متأسفانه در کشور ما چه می‌توانیم و چه توده‌ای مردم در بینش بهره‌مندی از سواد رسانه ایراد دارند، منظور از بینش این است که رسانه‌ها را از ترکیب متمایز ساخته و به کارکرد و هر شبکه اجتماعی نسبت به شبکه اجتماعی دیگر بپردازند. آگاه باشید، به دلیل فقدان بینش بهره‌مندی از سواد رسانه‌ای موضوع موضوع آموزش سواد رسانه‌های مطرح می‌شود که به طور خاص آموزش سواد رسانه‌ای دو موضوع مطرح می‌شود که یکی از محتواهای تولید و دیگر درمانگری باشد. این ذات شبکه‌های اجتماعی در شرایط کنونی و برداشت به همین دلیل موضوع درمان در آموزش سواد رسانه‌ای باید مطرح شود.

وی ادامه می‌دهد: دستگاه‌های فرهنگی کشور نسبت به موضوع سواد رسانه‌های عقب هستند و حتی سطح سواد رسانه‌ها در این دستگاه‌ها پایین‌تر از سایر دستگاه‌ها و افراد جامعه هستند، حتی با قطعیت می‌توانم بگویم نسل دهه ۸۰ سواد رسانه‌های بهتری نسبت به کارمند دولت و توده مردم دارند. .

استادیار گروه علوم ارتباطات دانشگاه آزاد اسلامی می‌گوید: گاهی اوقات در فضای مجازی و سواد رسانه‌های سیاستگذاری و برنامه‌ریزی خوبی وجود دارد اما متأسفانه بیشتر این طرح‌ها و برنامه‌ها یا به مرحله اجرا نمی‌رسد و اگر با آن چیزی اجرا شود که در برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری انجام شود. بود و انتظار می‌رفت بسیار متفاوت و ناکارآمد بوده است.

تأخر در سیاستگذاری عامل اصلی پایین بودن سطح سواد رسانه‌ای

وی می‌گوید: کشور به‌نوعی در سیاست‌گذاری و ریزش‌ها با برنامه‌ریزی است، این تأثیر فرهنگی در تمام عرصه‌ها به‌ویژه در حوزه فناوری اطلاعات و کاملاً مشهود است. چند عامل تاخر در حوزه برنامه ریزی و سیاست گذاری شده است، اولین عامل پایین بودن دانش عمومی جامعه پایین است، آخرین سرشماری که در سال 95 صورت گرفت 30 میلیون نفر از جمعیت کشور بیسواد یا کم سواد هستند، که در سطح سواد و دانش زمینه ساز بسیار هستند. از آسیب‌ها طبق آمار عنوان شده است که ۷۶ درصد از مجرمان و زندانیان کشور بی‌سواد و کم‌سواد هستند. میانگین سواد در کشور ما ۷.۶ درصد در صورتی‌که نسبت جهانی ۱۵.۶ درصد است به همین خاطر کشور در منطقه سواد و دانش مشکل دارد.

سواد رسانه‌های نوعی چشمانداز و بینش است

نعمت‌الله فاضلی، دکترای انسان‌شناسی اجتماعی و فرهنگی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، با اشاره به اهمیت سواد رسانه‌ای، اظهار می‌کند: سواد رسانه‌های نوعی چشم‌انداز و بینش هستند که در مجموعه‌ای از شایستگی‌ها، توانمندی‌ها و قابلیت‌ها در شکل جامعه می‌گیرند که در آن افراد این امکان را دارند. فراهم می‌شود تا تبدیل‌های فعال و انتقادی با دنیای رسانه‌های امروزی داشته باشند به همین جهت سواد رسانه‌ای افق فکری و فرهنگی در درون جامعه است، اما اینکه این افق فکری و فرهنگی در جامعه ایران به حد کافی شکل نگرفته است به چند دلیل عمده برمی‌گرداند.

وی ادامه می‌دهد: یکی از مواردی که کشور ما دیرهنگام وارد این افق فکری و فرهنگی می‌شود، یعنی جهان‌که از ۴۰ سال پیش و حتی کمی بیشتر از سال ۱۹۸۰ سواد رسانه‌ای را مطرح می‌کند، ما دو دهه است که این موضوع را مطرح می‌کند. کرده‌ایم در کشور ما نوعی تأخر فرهنگی در حوزه سواد رسانه‌ای دارد. رسانه‌ها نیمقرن جامعه ما را دربرگرفت اما ایران سال‌ها بعد از ورود و فعالیت رسانه‌ها در آن به حوزه سواد رسانه‌های پرداخت است.

این دکترای انسان‌شناسی مشخص می‌کند: دلیل دیگر ورود دیرهنگام به این افق فکری و فرهنگی وجود چند نوع خطا در برخورد با باسواد رسانه‌ای است، خطای اول این بود که پنداشتیم تنها مردم عادی باید نسبت به سواد رسانه‌های آگاه داشته باشند که سواد رسانه‌های عادی به‌ویژه سواد رسانه‌ای باشند. انتقادی را باید در وهله اول متصدیان و افرادی که درگیر رسانه‌ها هستند، روزنامه‌نگاران، رسانه‌های مطبوعات، رادیو، تلویزیون و افرادی هستند که مدیریت و اداره رسانه را در جامعه بر عهده دارند، آموزش ببینند که متأسفانه این اتفاق هنوز محقق نشده است.

بحران مهم سواد رسانه های کشور مربوط به چه کسانی هستند؟

وی میگوید: هنوز هم در حوزه سواد رسانه‌های کشور در ارتباط با احکام و رسانه‌های متصدیان است، منظور از حکمرانان تنها گروه‌های درگیر در رسانه نیست، بلکه همه‌ی مدیران، کارشناسان و مدیران سازمان‌های مختلف در استان‌ها، شهرستان‌ها و حوزه‌های مختلف کشاورزی، صنعت و غیره هستند. حوزه ها است. کشور ما در حوزه حکمرانی رسانه‌های بحرانی دارد، یعنی هنوز تفاوت‌های جدی بین مردمی که درگیر رسانه‌ها هستند، با مردم عادی وجود ندارند و اینطور نیست که مدیران، دستگاه‌ها و نهادهای کشور از نظر سواد رسانه‌های توانمند و مردمان ثروتمند با سواد رسانه‌های روبه‌رو هستند. سواد رسانه‌ای در بین ثروتمندان و کارگزاران جامعه بیشتر است.

فاضلی می‌کند: سواد رسانه‌ای طی یک پروسه به دست می‌آید، سواد رسانه پروژه و بسته است، یک‌باره است که مردم را با استفاده از این سواد رسانه‌های انتقادی‌شان باعث پیدایش کند. مهم‌ترین موضوع در سواد رسانه‌ها این است که بدانیم از کجا شروع می‌شود، همان‌طور که گفته می‌شود سواد رسانه‌ای نوعی است و افق است، یعنی یک حالت، وضعیت فکری و فرهنگی در حیات جمعی و نظام حکمرانی در زیست جهان مردم که باید شکل بگیرند. .

بالاترین فقر سواد رسانه‌ای در میان مدیران است

وی اظهار می‌کند: متأسفانه بالاترین فقر سواد رسانه‌ای در میان مدیران است به همین منظور باید در مورد همه مدیران و مدیران دولتی و اولویت اول آشنایی با افق سواد رسانه‌ای باشد و اولویت بعد از دست‌اندرهای حوزه‌های رسانه است، در واقع نقطه آغاز دستیابی به سواد باشد. رسانه‌ها باید شکل بگیرند زیرا سازمان‌ها و دستگاه‌های کشور از نظر فقر سواد رسانه‌ها در وضعیت بحرانی قرار دارند.

این استاد دانشگاه ادامه می‌دهد: در حوزه سواد رسانه‌ای موضوع توهم وجود وجود دارد. توهم آگاه یعنی زمانی که در سیستم‌ها و در میان مردم احساس می‌شود که متوجه می‌شویم به اندازه کافی وجود دارد و از طریق رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی دانش را به دست می‌آورم و تا زمانی که می‌توان ارتباط برقرار کرد رسانه‌ای برای مقابله با امری بدیهی و ساده است، امکان ارتقای آن وجود دارد. سواد رسانه‌ای نمی‌خواهد، قبل از هرچه لازم باشد ما مهارت‌ها را به اصلاح ساده و کلیدی می‌توانیم به شهروندان و سیستم‌های آموزش بپذیریم که توهم آگاهی را در میان دیگران بین ببریم و تا وقتی‌که این توهم وجود دارد عاطفه‌ای ندارد.

موضوع اصلی در سواد رسانه‌های نوع اجتماعی است

وی می‌افزاید: موضوع اصلی در سواد رسانه‌ای نوع اجتماعی است، سواد رسانه‌ای انتقادی معطوف «بهسواد اجتماعی اجتماعی یادگیری است که اجتماعی می‌تواند آنفعال یا فعال باشد، سواد رسانه‌ای یعنی وضعیتی که سیستم و مردم عادی شده‌اند آنفعالی است، یعنی وضعیتی که در واقع رسانه می‌تواند یک‌سویه بکند، که «آرین والس» در کتاب «معرفت اجتماعی» می‌گوید در موقعیت بحرانی امروز، ما به فعال نیاز داریم.

فاضلی می‌افزاید: منظور از عملکرد، است که در سیستم حکمرانان، کارگزاران و متوجه می‌شوند که درست شکل انفعالی است اما می‌توان کاملاً ویرانگر باشد ما به هرحال برنامه رادیویی و تلویزیونی را دنبال می‌کنیم، پیام‌های شبکه‌های اجتماعی را دنبال می‌کنیم. تلگرام، واتساپ و غیره را می‌توان که این شکل از آن استفاده شود، اما اگر با مطالعه فعال پیام‌گیر یا مخاطب یا سیستم روبه‌رو، پیام‌ها می‌توانند اشکال مختلفی از خطرها، استرس‌ها و مشکلات در زندگی فردی و اجتماعی ایجاد کنند. آماده کردن شهری، محله‌های برای سواد توضیحات توهم‌زدایی از آگاهی مهم است.

وی توضیح می‌کند: امروز ما به‌طور هم‌زمان در دوجهان زندگی می‌کنیم و هر دوجهان را در هم می‌کنیم که این دوجهان شامل جهانی می‌شوند که تجربه می‌کنند و جهان بازنمایی می‌کنند، بازنمایی‌ها تجربه‌های ما را شکل می‌دهند و بخش عظیمی از این بازنمایی‌ها را می‌دهند که بازنمایی‌های رسانه‌های آن طبیعت است. به‌گونه‌ای است که می‌توان مخاطب و سیستم را در وضعیت انفعالی قرار دهد.